اظهارنامه مالیاتی چه به صورت خود اظهاری باشد و چه خود سازمان امور مالیاتی در اختیار مودیان قرار دهد، کارنامه مالی است که همه ساله، اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول مالیات، به منظور محاسبه مالیات خود، به سازمان مالیاتی تقدیم می کنند و اکنون، با خود اظهاری الکترونیکی، فرآیند ها تحت سامانه متمرکز انجام می شود.
اظهارنامه مالیاتی را چگونه باید تنظیم کرد؟
تا پیش از سال ۱۳۹۱، مودیان مالیاتی می بایست اظهارنامه های کاغذی را از مراجع مربوطه خریداری و نسیت به تکمیل و ارسال آن اقدام می نمودند. این کار، زمان گیر و هزینه بر بود. به منظور تکریم مودیان و تسهیل و تسریع فرآیند ارسال و دریافت و تحلیل اطلاعات مودیان مالیاتی، اظهارنامه الکترونیکی از سال ۱۳۹۱، در دستور کار قرار گرفت و شما می توانید با مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی، نسبت به تکمیل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی اینترنتی اقدام کنید و کد رهگیری دریافت کنید. اکنون برای اظهارنامه ارزش افزوده و دریافت پلمپ دفاتر نیز، فرآیند ها در سامانه های مربوطه در بستر فضای مجازی انجام می شود.
مالیات چیست و چرا باید مالیات بدهیم؟
مالیات سهمی است که به موجب اصل تعاون ملی و بر وفق مقررات، هر یک از سکنه کشور موظف است از ثروت و درآمد خود به منظور تامین هزینه‌های عمومی و حفظ منافع اقتصادی یا سیاسی یا اجتماعی کشور با توجه به میزان قدرت و توانایی خود به دولت پرداخت نماید.شیوه‌ی محاسبه‌ی مالیات در ایران به دو صورت علی‌الرأس و خوداظهاری است. امروزه نظام‌های مالیاتی پیشرفته تمایل دارند به جای شیوه‌ی علی‌الرأس که در آن مأموران اداره‌ی مالیات به تعیین میزان مالیات می‌پردازند، خوداظهاری را جایگزین کنند. خوداظهاری به این معناست که شخص حقیقی یا حقوقی اعلام می‌کند که در سالِ مالیاتی خود به چه میزان سود داشته و به چه میزان باید مالیات پرداخت کند.شرکت‌ها و تاجران حقیقی در پایان هرسال مالی باید میزان سود و زیان، هزینه‌ها، استهلاک و… را به اداره مالیاتی اعلام کنند تا میزان مالیات پرداختی آن‌ها مشخص شود. تاجران این اطلاعات را باید در اظهارنامه مالیاتی اعلام کنند. در صورتی که افراد یا شرکت‌ها این مبالغ سود و زیان را اعلام نکنند، مبلغ مالیات توسط ممیزین اداره مالیات تعیین می‌شود و پرداخت این مبلغ توسط مودیان، ضروری است.از آن‌جا که تاجران به هزینه‌ها و سود و زیان خود آگاه‌تر هستند، توصیه می‌شود حتما در زمان مقرر اظهارنامه مالیاتی خود را تکمیل و ارسال کنید. نکته مهم درخصوص اظهارنامه مالیاتی ۹۸ این‌جاست که اشخاص حقیقی تا پایان خردادماه ۹۸ فرصت دارند اظهارنامه مالیاتی مربوط به سال مالی ۹۷ را تکمیل کرده و ارسال نمایند. پس نتیجه می گیریم که اظهارنامه مالیاتی کارنامه مالی است که همه ساله، اشخاص حقیقی و حقوقی مشمول مالیات، به منظور محاسبه مالیات خود، به سازمان مالیاتی تقدیم می کنند و اکنون، با خود اظهاری الکترونیکی، فرآیند‌ها تحت سامانه متمرکز انجام می شود.
چه اشخاصی اشخاص حقیقی و حقوقی موظف به ارائه اظهارنامه الکترونیکی مالیاتی هستند؟
- کلیه شخصیت‌های حقیقی که در ایران مشغول به فعالیت بوده و معاف از مالیات نیستند.
- کلیه شخصیت‌های حقوقی که در ایران مشغول به فعالیت بوده و معاف از مالیات نیستند (مثل ناشران).
- کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی که در خارج از کشور مشغول به کار هستند.
- کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که خارج از کشور اقامت دارند اما درآمد آن‌ها از داخل ایران است.
- کلیه اتباع غیر ایرانی (اعم از حقیقی یا حقوقی) که در ایران، درآمد دارند، مشمول مالیات هستند.
چه اشخاصی ملزم به تسلیم اظهارنامه الکترونیکی مالیاتی نیستند؟
- شهرداری‌ها و سازمان‌های زیر مجموعه در ۳۱ استان کشور
- کلیه سازمان‌ها و نهادهایی که از بودجه عمومی دولت استفاده می کنند
- کلیه موسسات و وزارت خانه‌ها
- کارگران، صیادان، عشایر، شرکت‌های تعاونی دانش آموزی و دانشجویان
خود اظهاری چیست؟
مؤدی دقیق تر از هرکس دیگری از میزان دارایی و درآمد خود اطلاع دارد بنابراین اظهار مالیات به وسیله مؤدی و همکاری او با اداره دارایی، تشخیص و ارزیابی مالیات را آسان تر می کند. اظهار مالیات از طرف مودی به وسیله تسلیم اظهارنامه صورت می گیرد.اظهارنامه فرم چاپی مخصوصی است که از طرف وزارت اقتصادی و دارایی تهیه و در اختیار مودیان قرار می گیرد. تسلیم اظهارنامه از نظر قانونی برای مودیان یک تکلیف است افراد باید با داشتن کد اقتصادی ۱۶ رقمی اطلاعات خود را از طریق پیش ثبت نام در سامانه مالیاتی وارد کرده و اقدام به گرفتن اظهار نامه مالیاتی نمایند.در این روش اشخاص حقیقی یا حقوقی باید میزان مالیات خود را بدون دخالت ممیزین و کارشناسان سازمان امور مالیاتی به صورت واضح بیان کنند به گونه ای که هیچ گونه شک و شبهه ای در آن وجود نداشته باشد. کارشناسان سازمان امور مالیاتی پس از بررسی مدارک ارسالی توسط شخص حقیقی یا حقوقی و اطمینان از صحت مدارک ارسالی و عدم تخلف از قوانین مالیاتی مالیات اعلام شده را می پذیرند و همان مقدار پرداخت مالیات برای شخص منظور می گردد.
چگونگی تنظیم اظهارنامه مالیاتی
تا پیش از سال ۱۳۹۱، مودیان مالیاتی می بایست اظهارنامه‌های کاغذی را از مراجع مربوطه خریداری و نسیت به تکمیل و ارسال آن اقدام می نمودند.این کار، زمان گیر و هزینه بر بود. به منظور تکریم مودیان و تسهیل و تسریع فرآیند ارسال و دریافت و تحلیل اطلاعات مودیان مالیاتی، اظهارنامه الکترونیکی از سال ۱۳۹۱، در دستور کار قرار گرفت و شما می توانید با مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی، نسبت به تکمیل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی اینترنتی اقدام کنید و کد رهگیری دریافت کنید. اکنون برای اظهارنامه ارزش افزوده و دریافت پلمپ دفاتر نیز، فرآیند‌ها در سامانه‌های مربوطه در بستر فضای مجازی انجام می شود.سازمان امور مالیاتی در حال حاضر تمایل به تنظیم اظهارنامه به شیوه الکترونیک و بدون مراجعه حضوری مؤدی را دارد. ارسال اظهارنامه به این شیوه مشروط به تکمیل مراحل ثبت نام الکترونیک می باشد و کلیه مؤدیان اعم از حقیقی، حقوقی و تشکل‌های حقوقی می توانند با مراجعه به سایت www.tax.gov.ir از خدمات غیر حضوری این سامانه استفاده نمایند.در اظهارنامه مالیاتی اطلاعات شخص و یا شرکت باید به صورت دقیق وارد شود. از طریق پایگاه اینترنتی سازمان امور اقتصادی و دارایی، فرم الکترونیکی اظهارنامه تکمیل و ارسال می‌شود.سپس شرکت‌ها یا تاجران حقیقی فرصت دارند در فاصله زمانی که به آن‌ها داده می‌شود، دفاتر قانونی شرکت خود را نیز به اداره مالیاتی ارائه کنند. درصورتی که اطلاعات به صورت صوری وارد شده باشد و دفاتر با اظهارنامه مالیاتی مطابقت نداشته باشد، ممکن است جریمه‌هایی برای تاجر در نظر گرفته شود.
مراحل و فرآیند تکمیل اظهارنامه الکترونیکی
- پیش ثبت نام شماره اقتصادی و دریافت کد رهگیری
- تأیید اطلاعات پیش ثبت نام و دریافت پاکت نامه حاوی اطلاعات کاربری
- ثبت نام شماره اقتصادی
- تأیید اطلاعات ثبت نام
- دریافت و تکمیل اظهارنامه الکترونیک
- ارسال اظهارنامه و دریافت کد رهگیری
- دریافت و پرداخت قبوض پرداختی مالیات به صورت الکترونیک
راهنمای تکمیل اظهارنامه الکترونیکی
برای درک بهتر چگونگی تنظیم اظهار نامه مالیاتی باید بدانیم که سیاست و برنامه عملیاتی سازمان امور مالیاتی کشور در حال حاضر اخذ الکترونیکی اظهارنامه ، بدون نیاز به مراجعه حضوری مودیان به واحد های مالیاتی است. ارسال الکترونیکی اظهارنامه، مشروط به تکمیل مراحل ثبت نام الکترونیکی است. بهتر است تسلیم اظهار نامه قبل از فرا رسیدن روزهای پایانی مهلت تسلیم اظهارنامه صورت گیرد.
چه زمانی اظهارنامه‌های الکترونیکی مالیاتی بررسی می شود؟
اظهارنامه‌های الکترونیکی مالیاتی تا ۱۲ ماه پس از تسلیم آن به اداره دارایی، مشمول رسیدگی بوده و طبق ماده یک صد و پنجاه و ششم قانون مالیات‌های مستقیم، ادارات دارایی مکلف هستند در این بازه زمانی، نسبت به بررسی اظهارنامه منطبق به مدارک و مستندات اعتباردهی شده مودیان، اقدام کرده و برگه تشخیص صادر کنند.برای ابلاغ برگه تشخیص به مودیان، ۳ ماه فرصت قانونی وجود دارد. مودیان نیز می توانند در مهلت مقرر قانونی، نسبت به برگه تشخیص، اعتراض کنند تا در کمیسیون، بررسی شود.
آیا پس از تسلیم اظهارنامه مالیاتی به اداره دارایی، امکان اصلاح آن نیز وجود دارد؟
بله. شما می توانید تا ۳۰ روز پس از تسلیم اظهارنامه مالیاتی به سازمان امور مالیاتی کشور، نسبت به اصلاح مندرجات اقدام کنید. طبق ماده دویست و بیست و شش قانون مالیات‌های مستقیم، می توانید در این بازه زمانی، نسبت به رفع نقص اقدام کنید.